Formicidae – Mrówkowate
Charakterystyczną cechą całej podrodziny Formicinae jest budowa trzonka łączącego tułów z odwłokiem, na którym znajduje się pionowy, płaski wyrostek zwany łuską. Mrówka rudnica jest nieodróżnialna od gatunków bliźniaczych bez analizy mikroskopowej – są to Formica polyctena, Formica aquilonia, Formica lugubris. Lista to może się wydłużyć. Wszystkie one mają brązowoczarny odwłok, przednią część tułowia, wierzch głowy i znaczne fragmenty nóg. Reszta ciała jest ruda. Mrowiska z charakterystycznymi, osiągającymi do 1 metra wysokości kopcami (nadziemna część mrowiska). Przebywa w nim tylko jedna królowa. Po zaplemnieniu anektuje ona gniazdo pierwomrówki łagodnej Formica fusca; zabija prawowitą królową i wykorzystuje robotnice do wychowywania potomstwa, zanim robotnice własnego gatunku będą do tego gotowe.
- Liczebność. Bardzo pospolita i liczna
- Biotop. Lasy, zadrzewienia, parki, ogrody; na mrowiska wybierane są z reguły miejsca przez większą część dnia nasłonecznione, lecz zaciszne
- Wymiary. Królowe i samce 9-11 mm. Robotnice 4-9 mm
- Aktywność. Rójka marca do maja
- Lokalizacja. Łódzkie. Występuje w całym kraju
- Pokarm. Wszystkożerne (m.in. bezkręgowce, nasiona, pyłek, nektar, spadź)
- Podobne. Formica truncorum różni się ubarwieniem głowy, która jest całkowicie ruda – a jeśli na głowie występuje czarna, lub brunatna plama, to jest ona mniejsza. Formica pratensis ma większą czarnobrązową plamę na wierzchu tułowia – oba te gatunki są wyraźnie rzadsze. Pospolita Formica sanguinea ma całe rudoczerwone nogi , a na wierzchu tułowia zwykle brak czarnobrązowej plamy (nie jest to regułą – patrz komentarz Dareckiego ).
- Uwagi. Rudnice nie posiadają żądła, bronią się opryskując napastnika jadem złożonym głównie z kwasu mrówkowego
- Uwagi 2. Znacznie pełniejszy opis rudnic można znaleźć na blogu Świat Makro
- Uwagi 3. Autorzy obserwacji – Adrian Truchta Jacek Strojny avidal

Łódź – Widzew 02.04.2013 Ogromne skupisko rudnic 10 metrów od kopca. Zbijanie się w taki rój w nasłonecznionym miejscu ma na celu rozgrzanie się robotnic, które potem wracają do gniazda i oddają ciepło – ten sposób rude mrówki leśne przyśpieszają znacznie rozwój larw i poczwarek
Głowy bym nie dał ale na fotkach z Majerowskiego Pola jest raczej Formica(Serviformica) rufibarbis a nie F. rufa ani żaden z gatunków wymienionych w opisie. Poza tym F. sanguinea też nieraz ma ciemną plamę na wierzchu tułowia więc to nie jest jej dobra cecha diagnostyczna. Od pozostałych gatunków Formica żyjących w Polsce różni się przede wszystkim wcięciem na dolnej krawędzi nadustka.
Rozumiem, w wolnej chwili przeredaguję opis
Tutaj podana jest błędna informacja, rójka tego gatunku ma miejsce od marca (28 marca 2020 i 27 marca 2022 widziałem rójkowe królowe F. rufa/polyctena) do maja. Błąkające się królowe można jeszcze spotkać w czerwcu.
Nie pamiętam skąd te dane, ale nie wziąłem ich z sufitu, tylko z literatury. Tym niemniej zawierzam Twojej wiedzy i modyfikuję opis.
Jeszcze odnośnie widocznej na niektórych zdjęciach „masy mrówek”. Otóż zbijanie się w taki rój w nasłonecznionym miejscu ma na celu rozgrzanie się robotnic, które potem wracają do gniazda i oddają ciepło – w ten sposób rude mrówki leśne przyśpieszają znacznie rozwój larw i poczwarek względem innych, nie praktykujących tej strategii gatunków 😉
Brzmi przekonująco. Zagadkę można uznać za rozwiązaną. Wielkie dzięki.