Vespidae – Osowate

Kontrastowo, zwykle czarnożółto ubarwione żądłówki dzielące się na trzy podrodziny: osy właściwe (Vespinae), klecanki (Polistinae) i kopułkowate (Eumeninae). Tych pierwszych lata w Polsce 10 (lub 11 wliczając Vespula austriaca, której występowanie w Polsce wymaga potwierdzenia), drugich 5 (wliczając Polistes bischoffi), a ostatnich około 50 gatunków.

Edit:
Profesor Bogdan Wiśniowski był uprzejmy uściślić listę krajowych Vespinae i Polistinae, a ja pozwolę sobie tutaj ją skopiować.
Vespinae:
Dolichovespula adulterina (Buysson, 1905)
Dolichovespula media (Retzius, 1783)
Dolichovespula norwegica (Fabricius, 1781)
Dolichovespula omissa (Bischoff, 1931)
Dolichovespula saxonica (Fabricius, 1793)
Dolichovespula sylvestris (Scopoli, 1763)
Vespa crabro Linnaeus, 1758
Vespula austriaca (Panzer, 1799)
Vespula germanica (Fabricius, 1793)
Vespula rufa (Linnaeus, 1758)
Vespula vulgaris (Linnaeus, 1758)
Polistinae:
Polistes albellus (Soika, 1976)
Polistes biglumis bimaculatus (Geoffroy, 1785)
Polistes dominula (Christ, 1791)
Polistes nimpha (Christ, 1791)


Vespidae - Świat


Statystyki (na podstawie liczby odsłon)


Rok 2022
Vespa crabro – 1 188
Polites dominula – 786
Eumenes spp. – 738
Vespula germanica – 585
Vespula vulgaris – 486
Polistes nimpha – 481


Rok 2020
Vespa crabro – 724
Symmorphus murarius – 599
Polites dominula – 490
Vespula germanica – 382
Polistes nimpha – 354
Vespula vulgaris – 329


Rok 2018
Vespa crabro – 578
Polistes nimpha – 425
Vespula germanica – 221
Polites dominula – 212
Dolichovespula media – 161
Eumenes spp. – 159


Rok 2016
Vespula germanica – 228
Vespa crabro – 217
Polistes nimpha – 146
Polites dominula – 129
Vespula vulgaris – 114
Dolichovespula media – 110

Rok 2021
Eumenes spp. – 962
Vespa crabro – 667
Polites dominula – 600
Vespula germanica – 511
Vespula vulgaris – 397
Polistes nimpha – 375


Rok 2019
Vespa crabro – 647
Discoelius duffouri – 448
Vespula germanica – 397
Polites dominula – 368
Odynerus spinipes – 318
Polistes nimpha – 304


Rok 2017
Vespa crabro – 268
Symmorphus murarius – 200
Polites dominula – 180
Polistes nimpha – 168
Vespula germanica – 149
Symmorphus bifasciatus – 116


Rok 2015
Vespa crabro – 235
Vespula germanica – 185
Odynerus spinipes – 163
Polistes nimpha – 129
Polistes dominula – 120
Dolichovespula sylvestris – 120

17 thoughts on “Vespidae – Osowate

  1. Nasze osowate dzielą się na 3 podrodziny: Vespinae(bodajże 10 gatunków), Polistinae(3 lub 4 gatunki z rodzaju Polistes) i Eumeninae(około 50 gatunków). W faunie światowej występują ponadto podrodziny Stenogastrinae, Masarinae i Euparagiinae.

  2. Rozumiem. Ja wrzuciłem do jednego koszyka klecanki i osy właściwe; być może miałem jakieś błędne, lub nieaktualne dane. Wprowadzę konieczne zmiany. Dziękuję za korektę.

  3. Co do liczby Vespinae latających w Polsce mam trochę sprzeczne informacje, tzn chodzi mi konkretnie o rzadkie gatunki pasożytnicze(Dolichovespula adulterina, D. omissa i Vespula austriaca). Wg dra Henryk Garbarczyka, który zrobił przekład i adaptację do polskiego wydania książki Heiko Bellmanna o błonkówkach, ten ostatni gatunek u nas nie występuje. Jest tam napisane, że są u nas tylko 3 gatunki z rodzaju Vespula. Jeżeli jednak V. austriaca i oba pasożytnicze gatunki z rodzaju Dolichovespula latają w Polsce, to znaczy że mamy w sumie 11 gatunków z podrodziny Vespinae. Znasz może jakiegoś speca dobrze obeznanego w tym zagadnieniu? Bo nie chciałbym Ciebie ani nikogo innego w błąd wprowadzić że na pewno jest 10 gatunków.

    • Witam. Vespula austriaca występuje w Polsce, w swoim zbiorze mam 17 okazów. Wydawałoby się, że kwestia listy gatunków Vespidae Polski jest prosta rzeczą, ale wszystko temu przeczy, zwłaszcza np. wykaz „warszawski” z 2004 roku („Fauna Polski etc.). Wg moich danych (tj. na podstawie mojego zbioru) mogę z ręka na sercu napisać, że podrodzina Vespinae jest reprezentowana w Polsce przez 11 gatunków, a Polistinae przez 3 – w sumie 14. Oto one:
      Vespinae:
      Dolichovespula adulterina (Buysson, 1905)
      Dolichovespula media (Retzius, 1783)
      Dolichovespula norwegica (Fabricius, 1781)
      Dolichovespula omissa (Bischoff, 1931)
      Dolichovespula saxonica (Fabricius, 1793)
      Dolichovespula sylvestris (Scopoli, 1763)
      Vespa crabro Linnaeus, 1758
      Vespula austriaca (Panzer, 1799)
      Vespula germanica (Fabricius, 1793)
      Vespula rufa (Linnaeus, 1758)
      Vespula vulgaris (Linnaeus, 1758)
      Polistinae:
      Polistes biglumis bimaculatus (Geoffroy, 1785)
      Polistes dominulus (Christ, 1791)
      Polistes nimpha (Christ, 1791)
      Pozdrawiam

  4. Dziękuję za tak wyczerpującą odpowiedź. Chciałbym jeszcze wiedzieć czy D. norwegica występuje w całej Polsce? Ponoć jest u nas pospolita, a ja jej na Dolnym Śląsku nie spotkałem.

    • Dolichovespula norwegica jest częstsza w terenach górskich, na niżu jest rzadziej notowana. oto dane z mojego katalogu (jakieś nowsze prace mogłem pominąć, bo ostatnio inne grupy mnie bardziej interesują :):
      2. Pobrzeże Bałtyku: Stegna (CF72) (Brischke 1889), Sopot (Blüthgen 1961),
      3. Pojezierze Pomorskie: Motarzyno (XA52), Dębnica Kaszubska (XA42) (Paul 1943),
      4. Pojezierze Mazurskie: WPN: Zatoka Słupiańska (FE38) (Żyła 2006),
      5. Nizina Wielkopolsko-Kujawska: Smukała k/Bydgoszczy (Meyer 1919), prowincja poznańska (Blüthgen 1961 za Meyerem 1919),
      6. Nizina Mazowiecka: Hamernia (DC66), Warszawa (Skibińska 1986a), rez. Dębina k. Klembowa, rez. Modrzewina k. Belska, Radziejowice, rez. Król Jan III Sobieski k. Marysina Wawerskiego (Skibińska 1989a), Kampinoski PN: Bromierzyk (DC59) (Szczepko i in. 2009),
      7a. Puszcza Białowieska: N-ctwo Hajnówka, obręb Starzyna (Skibińska 1999), ogólnie (Skibińska 2001),
      10. Wyżyna Krakowsko-Wieluńska: Kraków (Niezabitowski-Lubicz 1902), Ojcowski Park Narodowy (DA16) (Wiśniowski 2002, 2003),
      11. Wyżyna Małopolska: Poddębina k. Łodzi (Kowalczyk 1988b), Łódź os. Radiostacja (Kowalczyk 1991a, Szczepko i in. 2004), Łódź ogólnie (Kowalczyk i Szczepko 2008a),
      11a. Góry Świętokrzyskie: L-ctwo Wilczy Bór (Nadl. Suchedniów) (DB 74), Świętokrzyski PN i otulina (Kowalczyk 1990),
      12. Wyżyna Lubelska: Dąbrowica k. Lublina (FB08) (Anasiewicz 1986),
      15. Sudety Zachodnie: wsch. Karkonosze – Karpacz (WS52), Bierutowice (WS52), Polana (WS52), Kocioł Małego Stawu (WS 42), Hala Złotówka (WS52), Kocioł Łomniczki (WS52), Śnieżka (WS52) (Pawlikowski 1993),
      16. Sudety Wschodnie: okolice Lądka Zdroju (Scholz 1911a),
      17. Beskid Zachodni: Rytro (Niezabitowski-Lubicz 1902), Beskid Sądecki – ogólnie (Stępkowska-Barańska 1963), Zawoja-Barańcowa, masyw Babiej Góry (CV99) (Celary 1998), Babia Góra (CV99) (Eck i Dylewska 1998, Dylewska i Wiśniowski 1998), Gorczański Park Narodowy (DV39) (Werstak i Wiśniowski 2010),
      17a. Kotlina Nowotarska: Zakopane (DV26) (Wierzejski 1874, Pawlikowski 1997), Zakopane, Chłabówka, Jaszczurówka, Palenica Białczańska (Eck i Dylewska 1998), ogólnie (Dylewska i Wiśniowski 1998),
      19. Bieszczady: Ustrzyki Górne (Eck i Dylewska 1998), ogólnie (Dylewska i Wiśniowski 1998), Wetlina, Bieszczadzki Park Narodowy: Berehy Górne, Hnatowe Berdo, Mała Rawka, Moczarne, Połonina Caryńska, Połonina Wetlińska, Przełęcz Przysłup, Przełęcz Wyżna, Rozsypaniec, Ustrzyki Górne, Wierch Wyżniański (Wiśniowski 2001),
      20. Pieniny: Pieniński Park Narodowy – Trzy Korony (Werstak i Żyła 2005),
      21. Tatry: Tatry (Niezabitowski-Lubicz 1902), Dol. Kościeliska (DV15), Toporowa Cyrhla (DV25), Dol. Białego (DV25) (Noskiewicz 1920), Krzyżne (Dylewska 1958), ogólnie Tatry (Stępkowska-Barańska 1963), liczne stanowiska w kwadratach UTM – DV15, DV25 i DV35 (Pawlikowski 1997), liczne stanowiska (Eck i Dylewska 1998), ogólnie (Dylewska i Wiśniowski 1998),
      Pozdrawiam

  5. Ja z kolei spytam o Pollstes bischoffi – jak rozumiem nie ma dotąd rekordów z naszego kraju? Bo na forum entomo niektórzy ja ponoć obserwowali…

    • Witam. Nic mi nie wiadomo o występowaniu tego gatunku w Polsce „w naturze”, choć być może zdarzały się zawleczenia.

  6. Witam. Gołym okiem się nie da. Trzeba użyć binokularu i sprawdzić, czy na boku tułowia (na mesopleurum) jest bruzda epiknemialna (samica Polistes biglumis), czy też jej brak bądź jest słabo zaznaczona (P. bischoffi). Polecam klucz Dworaka i Robertsa z 2006 roku – moge przesłać PDF. Pozdrawiam

Leave a Reply