Bajecznie ubarwione, pasożytnicze błonkówki o metalicznie połyskującym, skąpo owłosionym ciele. Pancerz chitynowy bardzo twardy, chroniący przed użądleniami żywicieli, którymi są inne żądłówki. Zagrożona złotolitka zwija się w kulkę i w tej pozycji skutecznie opiera się żądłom grzebaczy, czy os. Imagines chętnie odwiedzają kwiaty. Larwy pasożytujące na gatunkach z nadrodziny Vespoidea są ściśle entomofagiczne, zaś te rozwijające się w gniazdach gatunków z nadrodziny Apoidea bywają także melitofagiczne i nie gardzą pyłkiem oraz nektarem stanowiącym zapas pożywienia dla larw gospodarza.
Lista gatunków złotolitkowatych Polski liczy 97 gatunków (wg monografii Cuckoo-wasps of Poland – Bogdan Wiśniowski 2015 + nowe dla Polski Chrysis indigotea i Chrysis chrysostigma), z czego dwa – Chrysura cuprea i Chrysura dichroa przypuszczalnie już wyginęły (przyznano im status Ex – extinct). Dalszych 27 gatunków wpisano na Czerwona Listę z wysokimi kategoriami zagrożenia (CR, EN, VU).
Składam serdeczne podziękowania panu profesorowi Bogdanowi Wiśniowskiemu za podarowanie mi przepięknej i pełnej wyczerpujących informacji monografii Cuckoo-wasps of Poland
Chrysis angustula - Złotolitka pozłotka
Chrysis bicolor - Złotolitka dwubarwka
Chrysis chrysostigma - Złotolitka kokietka
Chrysis clarinicollis
Chrysis fulgida - Złotolitka lśniącobrzucha
Chrysis germari - Złotolitka złotopaska
Chrysis gracillima - Złotolitka włochata
Chrysis grohmanni - Złotolitka zielonoczoła
Chrysis ignita - Złotolitka ognista
Chrysis illigeri - Złotolitka medalionka
Chrysis immaculata - Złotolitka szafirowa
Chrysis inaequalis - Złotolitka urzeźbiona
Chrysis indigotea - Złotolitka indygówka
Chrysis iris - Złotolitka malachitowa
Chrysis leachii - Złotolitka dzierżeniówka
Chrysis longula - Złotolitka wydłużona
Chrysis marginata aliunda
Chrysis ruddii - Złotolitka kopułkówka
Chrysis splendidula - Złotolitka krępa
Chrysis terminata - Złotolitka grotogłówka
Chrysis viridula - Złotolitka bolicówka
Chrysura cuprea - Złotolitka miedzianka
Chrysura dichroa - Złotolitka złotobrzuszka
Chrysura spp.
Cleptes pallipes - Samosłaniec pospolity
Cleptes semiauratus - Samosłaniec pilarek
Hedychridium ardens - Powabniczek pozłacany
Hedychridium coriaceum - Powabniczek zmarszczony
Hedychridium roseum - Powabniczek czerwonatka
Hedychrum chalybaeum - Powabnica niebieska
Hedychrum gerstaeckeri - Powabnica krótkostopka
Hedychrum niemelai - Powabnica osmykowa
Hedychrum nobile - Powabnica piaskowa
Hedychrum rutilans - Powabnica blondynka
Holopyga fervida - Pękatka czarnouda
Holopyga generosa - Pękatka powabnicowata
Omalus aeneus - Litozłot zamorek
Omalus biaccinctus - Litozłot pomarszczony
Omalus puncticollis - Litozłot drewniarek
Parnopes grandior - Szawczynka piaskowa
Pseudomalus auratus - Litozłot lśniący
Pseudomalus pusillus - Litozłot gliniarek
Pseudomalus triangulifer - Litozłot zamorkowiec
Pseudomalus violaceus - Litozłot ciemny
Spinolia unicolor - Posępnica lazurowa
Trichrysis cyanea - Złotolitka błękitna
Mam pytanie w sumie dwa ta książka -monografia Złotolitkowatych Bogdana Wiśniowskiego jest tylko w języku angielskim i czy jest tak bogato ilustrowana zdjęciami jak strona wyżej?To piękne owady gdzie ich najlepiej szukać?Jak mi się jakaś trafia to w lesie a w opisie biotopów zazwyczaj stoja ciepłolubne otwarte tereny.Do tego są małe i płochliwe -takie odniosłem wrażenie- widziałem może zaledwie z trzy razy w życiu a zdjęcia nadawały się tylko do kosza.Tobie i Rafałowi Celadynowi wychodzi to pięknie.Chyba moje lubuskie jest ubogie w ta rodzine.
Monografia została wydana po angielsku. Każdy gatunek jest osobno, kompletnie opisany – cechy diagnostyczne, biotop, okres pojawu, mapka występowania, gatunki żywicielskie, jakie kwiaty odwiedza. Fotografii złotolitek z natury jest jednak stosunkowo niewiele. Ich brak został zrekompensowany przez bardzo bogato ilustrowany klucz do oznaczania rodzajów i gatunków – min. fotografie w technice 3d ( do każdego egzemplarza dołączone są okulary ).
Większość gatunków złotolitek preferuje tereny otwarte, bo tam gniazdują ich żywiciele. Szukaj na wydmach śródleśnych, murawach kserotermicznych, w wąwozach – ale też po prostu na polnych i leśnych drogach, przytorzach, skrajach lasów. Jeśli znajdziesz norki żądlówek, poobserwuj je czas jakiś. Może gdzieś stoją hotele dla pszczół. Na pewno u Ciebie są, tylko trzeba nauczyć się je zauważać.
Hej to niezła książka i te fotki w 3d.Szkoda że nie wyjdzie po polsku.Czyli żle szukałem tych owadów.Te przypadkowe spotkania w lesie zawsze były na powalonych okorowanych pniach.Teraz niestety musze poczekac do lata i zobaczyć co z tego wyjdzie,
Bo w takich pniach też gniazdują żądłówki, np. niektóre grzebacze. Złotolitki chętnie przylatują do kwiatów w otwartych, nasłonecznionych miejscach
Tak teraz czytam, i czy we wstępie czasem nie jest odwrotnie? Tak na logikę, pasożyty Apoidea (teraz Anthophila) powinny być melitofagiczne, a Vespoidea entomofagiczne, bo skąd pyłek w gniazdach os?
Oczywiście masz rację. Typowa dla mnie pomyłka wynikająca z pośpiechu i roztargnienia. Dzięki za interwencję.
Złotolitkowate są zdumiewająco piękne. Moim zdaniem owady bardzo niedoceniane, a oszałamiająco różnorodne i kolorowe. Chyba mało tropikalnych owadów może się z nimi równać
Zdecydowanie. I dlatego przydałaby się solidniejsza ich reprezentacja, do czego będę dążył.