Papilionidae – Paziowate
Bez wątpienia najbardziej znany polski motyl, przynajmniej z nazwy. Wielkie skrzydła w kontrastowych żółto-czarnych lub białoczarnych barwach. Tylne skrzydła zakończone ogonkami. Gąsienica z początku czarna z czerwonymi wypustkami, potem w przeważającej mierze zielona. Podrażniona wysuwa mięsiste pomarańczowe widełki zwane osmeterium. Poczwarka zielona lub szaro-brunatna. Gatunek dwupokoleniowy, w sprzyjających latach pojawia się trzecie. Bardzo dobrze i szybko lata. Najczęściej widywanym stadium jest gąsienica, jak wynika z moich obserwacji. Trudniej zaobserwować imago, a poczwarkę znajduje się sporadycznie.
- Status. Dawniej bardzo pospolity i najczęściej liczny, powodując niekiedy niewielkie straty w uprawach marchwi i kopru. Obecnie wciąż pospolity, jednak najczęściej spotykany pojedynczo i tylko lokalnie liczniejszy
- Zagrożenia i ochrona. Dawniej objęty ochroną, dzisiaj mimo spadku liczebności nie jest chroniony. Nie jest zagrożony wyginięciem, jednak liczba stanowisk stopniowo się zmniejsza ze względu na rozwój zabudowy i ubożenie siedlisk
- Siedlisko. Gatunek ubikwistyczny spotykany w różnorodnych siedliskach otwartych na różnych typach muraw i łąk, przydrożach i skrajach lasów. Również na polach z uprawami roślin selerowatych, w przydomowych ogródkach i prześwietleniach w siedliskach leśnych. Występowanie zależne głównie od obecności roślin żywicielskich
- Wymiary. Długość ciała 34-45 mm. Rozpiętość skrzydeł 60-85(90) mm
- Cykl rozwojowy. Koniec kwietnia – końca sierpnia (dwa, a lokalnie trzy pokolenia w sezonie). Gąsienice od końca maja do końca czerwca i od końca lipca do początków września. Zimuje poczwarka
- Zasięg. Gatunek palearktyczny, występuje od Europy po Japonię. W Europie sięga do koła podbiegunowego. Rozpowszechniony do 1000 m n.p.m., regularnie spotykany wyżej, szczególnie podczas migracji
- Pokarm. Nektar. Gąsienice żerują na wielu gatunkach z rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae, przy czym w niektórych krajach zanotowano, że poszczególne populacje mogą mieć wyraźne preferencje w zakresie wyboru określonego gatunku. Imagines pobierają nektar głównie z koniczyn, goździków i roślin z rodziny astrowatych Asteraceae. Dodatkowo spijają rosę, wilgoć z ziemi oraz pobierają sole mineralne z ekskrementów
- Podobne. W Polsce niedoświadczony obserwator może pomylić go z witeziem żeglarzem. Na południu Europy i w północnej Afryce kilka podobnych gatunków, szczególnie trudno go odróżnić od pazia pustynnego Papilio saharae
- Uwagi. Wykazuje zdolności do migracji krótko- i długodystansowych
- Uwagi 2. Wśród parazytoidów wymienia się Trogus lapidator i Pimpla rufipes
- Uwagi 3. Autorzy obserwacji – Paweł Głowacki Adam Kula Ricosz Lucyna Bugiera avidal
- Uwagi 4. Wszystkie punkty opisu gatunku redagowane przez – Arek Gawroński
- P.machaon w bazie BioMap
- P.machaon na Lepiforum
Zobacz gąsienicę na filmie profesora Marka W.Kozłowskiego
Paź królowej obecny w Lodzi w Ogrodach Działkowych przy ul. Paderewskiego – lipiec 2018.
Pazia Królowej po raz pierwszy ujrzałem wczoraj… w lutym 🙂
Kilka gąsienic uratowałem przed kosiarką we wrześniu. Po kilku dniach przeszły w stadium poczwarki. Po pięciu miesiącach wiszenia na kawałku trzciny, na parapecie okna (chłodno) lutowe słońce plus ciepło z kominka zrobiły swoje – po pierwszej poczwarce została pusta wylinka, a Paź Królowej czeka na towarzystwo.
Gratulacje udanej hodowli. Można powiedzieć, że to pierwszy zwiastun nadchodzącego sezonu; cóż z tego że nieco wymuszony. A może sukces zachęci Cię do bliższego poznania entomofauny, kto wie…
Dziś kolejna poczwarki zamieniła się w zwiastun wiosny – jeszcze dwie poczwarki czekają na przemianę. Pierwszy motyl dwa dni awanturował się, że to jeszcze tak zimno… Na karmiłam go i czeka w zacisznym miejscu na ocieplenie.
W poniedziałek ma być bardzo ciepło. Może rozprostuje skrzydła. Ponownie gratuluję i pozdrawiam.