Papilionidae – Paziowate
Bez wątpienia najbardziej znany polski motyl, przynajmniej z nazwy. Wielkie skrzydła w kontrastowych żółto-czarnych lub biało-czarnych barwach. Tylne skrzydła zakończone ogonkami. Gąsienica z początku czarna z czerwonymi wypustkami, potem w przeważającej mierze zielona. Podrażniona wysuwa mięsiste pomarańczowe widełki zwane osmeterium. Poczwarka zielona lub szarobrunatna. Gatunek dwupokoleniowy, w sprzyjających latach pojawia się trzecie. Bardzo dobrze i szybko lata. Najczęściej widywanym stadium jest gąsienica, jak wynika z moich obserwacji. Trudniej zaobserwować imago, a poczwarkę znajduje się sporadycznie.
Moszczenica 02.05.2011
Łódź – Widzew 17.05.2012
Łódź – Widzew 17.05.2012
Łódzki Ogród Botaniczny ♀ podczas składania jaj na fenkule włoskim 07.07.2018
- Status. Dawniej bardzo pospolity i najczęściej liczny, powodując niekiedy niewielkie straty w uprawach marchwi i kopru. Obecnie wciąż pospolity, jednak najczęściej spotykany pojedynczo i tylko lokalnie liczniejszy
- Zagrożenia i ochrona. Dawniej objęty ochroną, dzisiaj mimo spadku liczebności nie jest chroniony. Nie jest zagrożony wyginięciem, jednak liczba stanowisk stopniowo się zmniejsza ze względu na rozwój zabudowy i ubożenie siedlisk
- Siedlisko. Gatunek ubikwistyczny spotykany w różnorodnych siedliskach otwartych na różnych typach muraw i łąk, przydrożach i skrajach lasów. Również na polach z uprawami roślin selerowatych, w przydomowych ogródkach i prześwietleniach w siedliskach leśnych. Występowanie zależne głównie od obecności roślin żywicielskich
- Wymiary. Długość ciała 34-45 mm. Rozpiętość skrzydeł 60-85(90) mm
- Cykl rozwojowy. Koniec kwietnia – końca sierpnia (dwa, a lokalnie trzy pokolenia w sezonie). Gąsienice od końca maja do końca czerwca i od końca lipca do początków września. Zimuje poczwarka
- Zasięg. Gatunek palearktyczny, występuje od Europy po Japonię. W Europie sięga do koła podbiegunowego. Rozpowszechniony do 1000 m n.p.m., regularnie spotykany wyżej, szczególnie podczas migracji
- Pokarm. Nektar. Gąsienice żerują na wielu gatunkach z rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae, przy czym w niektórych krajach zanotowano, że poszczególne populacje mogą mieć wyraźne preferencje w zakresie wyboru określonego gatunku. Imagines pobierają nektar głównie z koniczyn, goździków i roślin z rodziny astrowatych Asteraceae. Dodatkowo spijają rosę, wilgoć z ziemi oraz pobierają sole mineralne z ekskrementów
- Podobne. W Polsce niedoświadczony obserwator może pomylić go z witeziem żeglarzem. Na południu Europy i w północnej Afryce kilka podobnych gatunków, szczególnie trudno go odróżnić od pazia pustynnego Papilio saharae
- Uwagi. Wykazuje zdolności do migracji krótko- i długodystansowych
- Uwagi 2. Wśród parazytoidów wymienia się Trogus lapidator i Pimpla rufipes
- Uwagi 3. Autorzy obserwacji – Paweł Głowacki Adam Kula Ricosz Lucyna Bugiera avidal
- Uwagi 4. Wszystkie punkty opisu gatunku redagowane przez – Arek Gawroński
- P.machaon w bazie BioMap
- P.machaon na Lepiforum
Łuków Młoda gąsienica Fot. Ricosz
Łódź – Widzew 21.07.2014
Chociszewo 04.07.2021 Fot. Lucyna Bugiera
Łódzki Ogród Botaniczny 13.08.2010
Łódzki Ogród Botaniczny 13.08.2010 Z wysuniętym osmeterium
Łódzki Ogród Botaniczny 13.08.2010
Łódź – Widzew 08.06.2013
Chociszewo 07.07.2021 Fot. Lucyna Bugiera
Zobacz gąsienicę na fragmencie filmu z autorskiego miniserialu zrealizowanego w roku 2003 dla TVP 1 p.t. „Reportaże ze świata owadów” w reż. Marka W.Kozłowskiego
Chociszewo 07.07.2021 Fot. Lucyna Bugiera
Łódź – Widzew 20.09.2010 Poczwarka
Krynica Zdrój 06.08.2015 Fot. Adam Kula
Rembertów 29.07.2022 W locie Fot. Paweł Głowacki
Rembertów 29.07.2022 Fot. Paweł Głowacki
Rembertów 29.07.2022 Fot. Paweł Głowacki
Rembertów 29.07.2022 Fot. Paweł Głowacki
Rembertów 29.07.2022 Fot. Paweł Głowacki
Łódzki Ogród Botaniczny 07.07.2018
Łódzki Ogród Botaniczny 07.07.2018
Wiączyń 15.05.2011
Moszczenica 02.05.2011
Łódzki Ogród Botaniczny 27.05.2012
Łódź – Widzew 17.05.2012
Łódź – Widzew 11.05.2011
Moszczenica 02.05.2011
Moszczenica 02.05.2011
Moszczenica 02.05.2011
Łódź 31.10.2013
Paź królowej obecny w Lodzi w Ogrodach Działkowych przy ul. Paderewskiego – lipiec 2018.
Pazia Królowej po raz pierwszy ujrzałem wczoraj… w lutym 🙂
Kilka gąsienic uratowałem przed kosiarką we wrześniu. Po kilku dniach przeszły w stadium poczwarki. Po pięciu miesiącach wiszenia na kawałku trzciny, na parapecie okna (chłodno) lutowe słońce plus ciepło z kominka zrobiły swoje – po pierwszej poczwarce została pusta wylinka, a Paź Królowej czeka na towarzystwo.
Gratulacje udanej hodowli. Można powiedzieć, że to pierwszy zwiastun nadchodzącego sezonu; cóż z tego że nieco wymuszony. A może sukces zachęci Cię do bliższego poznania entomofauny, kto wie…
Dziś kolejna poczwarki zamieniła się w zwiastun wiosny – jeszcze dwie poczwarki czekają na przemianę. Pierwszy motyl dwa dni awanturował się, że to jeszcze tak zimno… Na karmiłam go i czeka w zacisznym miejscu na ocieplenie.
W poniedziałek ma być bardzo ciepło. Może rozprostuje skrzydła. Ponownie gratuluję i pozdrawiam.