Bardzo różnorodna i wielka rodzina zawierająca ponad 16 rodzajów. Zalicza się tu bardzo małe, jak i bardzo duże pająki sieciowe o przeważnie wielkim, jajowatym odwłoku, jaskrawym i kolorowym, często zdobionym wzorkami z pasków, kropek i plamek. Nogi na ogół kolczaste. 8 oczu, z których 4 środkowe zazwyczaj układają się w kwadrat. Sieć okrągła, a pająk czatuje na jej środku, bądź czai się obok w kryjówce. Do rodziny krzyżakowatych należą najbardziej znane ogółowi i najłatwiej kojarzone gatunki, których w naszym kraju odkryto 49 (stan na 2018 rok).

Aculepeira ceropegia - Kołyśnik wielobarwny
Agalenatea redii - Krzyżaczek ugorowy
Araneus alsine - Krzyżak pomarańczowy
Araneus angulatus - Krzyżak rogaty
Araneus diadematus - Krzyżak ogrodowy
Araneus marmoreus - Krzyżak dwubarwny
Araneus quadratus - Krzyżak łąkowy
Araneus sturmi - Krzyżak sieciowy
Araniella displicata - Nalistnik czerwieniejący
Araniella spp. - Nalistniki
Argiope bruennichi - Tygrzyk paskowany
Cercidia prominens - Ściółek nieparek
Cyclosa conica - Kołosz stożkowaty
Cyclosa oculata - Kołosz guzkowaty
Cyrtophora citricola - Namiotnik opuncjowy

Gibbaranea bituberculata
Gibbaranea gibbosa
Hypsosinga heri
Hypsosinga pygmaea
Larinioides cornutus - Krzyżak nadwodny
Larinioides ixobolus - Krzyżak mostowy
Larinioides patagiatus - Krzyżak bursztynowy
Larinioides sclopetarius - Krzyżak gromadny
Mangora acalypha - Mangora
Neoscona adianta - Potul kłosowiec
Nuctenea umbratica - Kołosz szczeliniowy
Singa hamata - Rośliniowiec
Zilla diodia
Zygiella x-notata - Liścianek sektornik

Statystyki (na podstawie liczby odsłon)