Bardzo aktywne, stosunkowo rzadko latające błonkówki. Szybko i pozornie nerwowo biegają po piaszczystych, skąpo porośniętych roślinnością terenach w poszukiwaniu pająków, które paraliżują i znoszą do norek dla larw – na jedną larwę zawsze przypada jeden pająk. Gatunki kleptopasożytnicze składają jaja na pająkach upolowanych przez inne nasteczniki. Postaci dojrzałe odżywiają się nektarem. Zazwyczaj ciemno ubarwione. Na odwłoku pojawiają się żółte, czerwone lub białe wzory i pasy. Nogi długie, z licznymi ostrogami, skrzydła na ogół wyraźnie przyciemnione. Bardzo trudne do fotografowania. Największy krajowy gatunek Parabatozonus lacerticida osiąga do 22 mm i z racji rozmiarów i barwy skrzydeł zwany jest żółtym diabłem. Znajduje się w Czerwonej Księdze.
Z Polski wykazano 90 gatunków nasteczników skupionych w 18 rodzajach, z czego 3 gatunki najprawdopodobniej już wymarły, a następnych 19 opatrzonych jest najwyższa kategorią zagrożenia CR – krytycznie zagrożone. „Najświeższym” odkryciem jest Auplopus rectus (2015 rok), który znajdzie się w zaktualizowanej wersji monografii o Pompilidae profesora Bogdana Wiśniowskiego, któremu jak najszczerzej dziękuję za podzielenie się tą i kilkoma innymi informacjami.
Jedynie 25% gatunków zalicza się do pospolitych a i tak niektóre z nich spotkać niełatwo.

Agenioideus sericeus - Upieńkowiec ciemny

Anoplius caviventris

Anoplius concinnus - Swędosz przewężek

Anoplius infuscatus - Swędosz czerwonoczarny

Anoplius nigerrimus - Swędosz czerniec

Anoplius viaticus - Swędosz pajęczarz

Arachnospila spp. - Poskromiele

Auplopus carbonarius - Wolnica czarniawa

Caliadurgus fasciatellus - Rawik kolconogi

Ceropales albicincta - Kołowatek paskowany

Ceropales helvetica - Kołowatek południowy

Ceropales maculata - Kołowatek plamisty


Cryptocheilus notatus - Okrążel pogońcowiec

Cryptocheilus versicolor - Okrążel leśnostepowy

Dipogon bifasciatus - Upieńka drewniarka

Dipogon subintermedius - Upieńka koziołek

Episyron albonotatum - Opylec białoplamy

Episyron gallicum - Opylec śródziemnomorski

Episyron rufipes - Opylec rudonogi

Evagetes pectinipes - Zagrabiel szorstkonogi

Parabatozonus lacerticida - Nastecznik żółtoskrzydły

Pompilus cinereus - Nastecznik szarawy

Priocnemis hyalinata - Uzębek szklisty

Priocnemis peturbator - Uzębek podróżnik

Priocnemis spp. - Uzębki

Statystyki (na podstawie liczby odsłon)
Auplopus carbonarius – 553
Anoplius viaticus – 350
Parabatozonus lacerticida – 252
Rok 2020
Auplopus carbonarius – 229
Parabatozonus lacerticida – 169
Anoplius viaticus – 165
Rok 2018
Auplopus carbonarius – 284
Anoplius viaticus – 185
Pompilus cinereus – 122
Rok 2016
Pompilus cinereus – 299
Anoplius viaticus – 115
Auplopus carbonarius – 69
Rok 2021
Auplopus carbonarius – 352
Anoplius viaticus – 239
Parabatozonus lacerticida – 176
Rok 2019
Auplopus carbonarius – 581
Parabatozonus lacerticida – 158
Anoplius viaticus – 146
Rok 2017
Pompilus cinereus – 250
Anoplius viaticus – 142
Auplopus carbonarius – 108
Rok 2015
Pompilus cinereus – 114
Anoplius viaticus – 94
Anoplius nigerrimus – 93
Czy sa jadowite ???
No tak, jak większość żądłówek. W jakiś sposób musi sparaliżować pająka.