Bardzo aktywne, stosunkowo rzadko latające błonkówki. Szybko i pozornie nerwowo biegają po piaszczystych, skąpo porośniętych roślinnością terenach w poszukiwaniu pająków, które paraliżują i znoszą do norek dla larw – na jedną larwę zawsze przypada jeden pająk. Gatunki kleptopasożytnicze składają jaja na pająkach upolowanych przez inne nasteczniki. Postaci dojrzałe odżywiają się nektarem. Zazwyczaj ciemno ubarwione. Na odwłoku pojawiają się żółte, czerwone lub białe wzory i pasy. Nogi długie, z licznymi ostrogami, skrzydła na ogół wyraźnie przyciemnione. Bardzo trudne do fotografowania. Największy krajowy gatunek Parabatozonus lacerticida osiąga do 22 mm i z racji rozmiarów i barwy skrzydeł zwany jest żółtym diabłem. Znajduje się w Czerwonej Księdze.

Z Polski wykazano 90 gatunków nasteczników skupionych w 18 rodzajach, z czego 3 gatunki najprawdopodobniej już wymarły, a następnych 19 opatrzonych jest najwyższa kategorią zagrożenia CR – krytycznie zagrożone. „Najświeższym” odkryciem jest Auplopus rectus (2015 rok), który znajdzie się w zaktualizowanej wersji monografii o Pompilidae profesora Bogdana Wiśniowskiego, któremu jak najszczerzej dziękuję za podzielenie się tą i kilkoma innymi informacjami.
Jedynie 25% gatunków zalicza się do pospolitych a i tak niektóre z nich spotkać niełatwo.

POMPILIDAE POLSKI - TABELA

Agenioideus cinctellus - Upieńkowiec białokropek
Agenioideus sericeus - Upieńkowiec ciemny
Anoplius caviventris
Anoplius concinnus - Swędosz przewężek

Anoplius infuscatus - Swędosz czerwonoczarny
Anoplius nigerrimus - Swędosz czerniec
Anoplius viaticus - Swędosz pajęczarz
Arachnospila spp. - Poskromiele
Auplopus carbonarius - Wolnica czarniawa
Caliadurgus fasciatellus - Rawik kolconogi
Ceropales albicincta - Kołowatek paskowany

Ceropales helvetica - Kołowatek południowy
Ceropales maculata - Kołowatek plamisty

Cryptocheilus fabricii - Okrążel białoplamek
Cryptocheilus notatus - Okrążel pogońcowiec
Cryptocheilus versicolor - Okrążel leśnostepowy
Dipogon bifasciatus - Upieńka drewniarka

Dipogon subintermedius - Upieńka koziołek
Episyron albonotatum - Opylec białoplamy
Episyron gallicum - Opylec śródziemnomorski
Episyron rufipes - Opylec rudonogi
Evagetes pectinipes - Zagrabiel szorstkonogi
Parabatozonus lacerticida - Nastecznik żółtoskrzydły
Pompilus cinereus - Nastecznik szarawy
Priocnemis hyalinata - Uzębek szklisty
Priocnemis peturbator - Uzębek podróżnik
Priocnemis spp. - Uzębki

Pompilidae - Świat

Statystyki (na podstawie liczby odsłon)